Bài giảng Bài 1: Nhật Bản (tiết 1)

 sức mạnh đó cuối 1920 Hồng quân Liên Xô đã đánh tan 14 nước đế quốc can thiệp, bảo vệ vững chắc Nhà nước Xô viết non trẻ. Chứng tỏ chính sách này rất phù hợp với tình hình nước Nga sau cách mạng.
- Chính sách đã động viên tối đa nguồn của cải nhân lực của đất nước, tạo nên sức mạnh tổng hợp, đến cuối năm 1920 Nga đẩy lùi sự can thiệp của các nước đế quốc, bảo vệ chính quyền non trẻ.
* Hoạt động 1: Cá nhân
- GV yêu cầu một HS nhắc lại kết quả của Cách mạng tháng Mười Nga. Kết quả đó có ý nghĩa gì với nước Nga và với thế giới.
-	HS suy nghĩ trả lời.
-	Với nước Nga.
-	GV giúp HS thấy rõ ý nghĩa quốc tế của Cách mạng tháng Mười: nó là cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa đầu tiên trên thế giới. Có ý nghĩa mở đầu và mở đường, đáp ứng đòi hỏi cấp bách của cuộc đấu tranh giải phóng người lao động và các dân tộc bị áp bức trên thế giới. Cách mạng tháng Mười không những thức tỉnh, cổ vũ ý chí đấu tranh mà còn có ý nghĩa mở đầu và mở đường cho cuộc đấu tranh giải phóng loài người khỏi bị áp bức bóc lột.
+	Đập tan ách áp bức, bóc lột của phong kiến, tư sản, giải phóng công nhân và nhân dân lao động.
+	Đưa công nhân và nông dân lên nắm chính quyền, xây dựng chủ nghĩa xã hội.
-	Với thế giới:
+ Làm thay đổi cục diện thế giới.
+ Cổ vũ và để lại nhiều bài học kinh nghiệm cho cách mạng thế giới.
	4. Sơ kết bài học 
	- Củng cố: GV hướng dẫn HS trả lời câu hỏi: Tại sao năm 1917 nước nga lại diễn ra cách mạng xã hội chủ nghĩa? Diễn biến, kết quả, ý nghĩa của Cách mạng tháng Mười Nga năm 1917?
	- Dặn dò: Học bài, chuẩn bị trước bài mới, sưu tầm những tư liệu về công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô (1921 - 1941)
	Bài 10
LIÊN XÔ XÂY DỰNG CHỦ NGHĨA XÃ HỘI (1921 - 1941)
(Tiết 11)
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
	1. Kiến thức
	Sau khi học xong bài học, yêu cầu HS cần:
	- Thấy rõ tác dụng của chính sách kinh tế mới.
	- Nắm được những nội dung và thành tựu chủ yếu của công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô trong vòng 2 thập niên (1921 - 1941).
	2. Tư tưởng
	- Giúp các em nhận thức được sức mạnh, tính ưu việt và những thành tựu vĩ đại của công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô.	
	- Tránh tư tưởng phủ định lịch sử, phủ nhận những đóng góp to lớn của chủ nghĩa xã hội với tiến trình phát triển của lịch sử nhân loại.
	3. Kỹ năng
	- Rèn luyện năng tập hợp, phân tích tư liệu lịch sử, để hiểu bản chất của sự kiện lịch sử.
	- Tăng cường khả năng đối chiếu, so sánh các sự kiện lịch sử để hiểu rõ hơn đặc trưng lịch sử của từng sự kiện.
II. THIẾT BỊ, TÀI LIỆU DẠY HỌC
	- Lược đồ Liên Xô năm 1940.
	- Một số tranh ảnh về công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô.
	- Tư liệu, mẩu chuyện lịch sử về công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô thời kỳ (1921 - 1941)
III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY HỌC
	1. Kiểm tra bài cũ
	Câu 1. Nội dung chính sách “cộng sản thời chiến” và ý nghĩa lịch sử của nó.
	Câu 2. Ý nghĩa lịch sử của Cách mạng tháng Mười Nga.
	2. Dẫn dắt vào bài mới 
	Sau khi thực hiện thắng lợi cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa đầu tiên trên thế giới, nhân dân Xô viết bắt tay vào công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội. Công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội đầy mới mẻ diễn ra ở Liên Xô như thế nào, chúng ta cùng nghiên cứu bài 10.
	3. Tổ chức các hoạt động dạy học trên lớp
Hoạt động của GV và HS
Kiến thức HS cần nắm
-	GV yêu cầu HS theo dõi SGK về tình hình nước Nga sau chiến tranh (năm 1921).
-	HS theo dõi SGK, tự tóm tắt tình hình kinh tế, chính trị, xã hội ở nga vào vở.
I. Chính sách kinh tế mới và công cuộc khôi phục kinh tế (1921 - 1925)
1. Chính sách kinh tế mới
* Hoàn cảnh lịch sử:
-	GV mở rộng:
+ Sau 7 năm chiến tranh (1920) sản xuất công nghiệp giảm 7 lần so với 1913 (còn 1/7 so với trước chiến tranh).
-	Sau 7 năm chiến tranh liên miên, nền kinh tế quốc dân bị tàn phá nghiêm trọng.
+	Sản xuất nông nghiệp giảm một nửa so với trước chiến tranh (còn 1/2).
+ Lợi dụng tình hình kinh tế sa sút và một bộ phận nhân dân có thái độ bất bình với những chính sách của Nhà nước, bọn phản động nổi dậy chống phá chính quyền, có nơi chúng đã chiếm được chính quyền cấp huyện.
- Tình hình chính trị không ổn định. Các lực lượng phản cách mạng điên cuồng chống phá gây bạo loạn ở nhiều nơi.
+ Chính sách cộng sản thời chiến không còn phù hợp trong thời bình vì đối lập với lợi ích của người nông dân, gây trở ngại đối với sự phát triển kỹ thuật của đất nước. Nước Nga Xô viết sau nội chiến khủng hoảng trầm trọng. Trước tình hình đó, tháng 3/1921 Đảng Bôn-sê-vích quyết định thực hiện chính sách mới do Lê-nin đề xướng.
- Chính sách cộng sản thời chiến đã lạc hậu kìm hãm nền kinh tế, khiên nhân dân bất bình.
® Nước Nga Xô viết lâm vào khủng hoảng.
- Tháng 3/1921 Đảng Bôn-sê-vích quyết định thực hiện chính sách mới do Lê-nin đề xướng.
* Nội dung:
* Hoạt động 2: Cả lớp
-	GV yêu cầu HS theo dõi SGK để thấy được sự khác nhau cơ bản giữa chính sách kinh tế mới với chính sách cộng sản thời chiến, qua đó cho thấy tác dụng ý nghĩa của chính sách kinh tế mới.
-	HS theo dõi SGK theo sự hướng dẫn của GV, suy nghĩ trả lời.
-	GV kết luận:
+ Trong nông nghiệp: Thi hành chế độ thuế lương thực. Thuế lương thực nộp bằng hiện vật. Sau khi nộp đủ thuế đã quy định, nông dân được toàn quyền sử dụng số lượng thực dư thừa và được tự do bán ra thị trường.
- Trong nông nghiệp ban hành thuế nông nghiệp.
+ Trong công nghiệp: Nhà nước tập trung khôi phục công nghiệp nặng, tư nhân hóa những xí nghiệp vừa và nhỏ dưới sự kiểm soát của nhà nước, khuyến khích tư bản nước ngoài đầu tư vào Nga, nhà nước nắm các ngành kinh tế chủ chốt: công nghiệp, giao thông vận tải, ngân hàng, ngoại thương.
- Trong công nghiệp: Nhà nước khôi phục công nghiệp nặng, tư nhân hóa những xí nghiệp dưới 20 công nhân. Khuyến khích nước ngoài đầu tư vào nước Nga.
+ Trong thương nghiệp và tiền tệ, cho phép tư nhân tự do buôn bán, trao đổi, mở các chợ, khôi phục, đẩy mạnh mối liên hệ giữa thành thị và nông thôn. 1924 nhà nước phát hành đồng rúp mới.
Þ Chính sách cộng sản thời chiến do nhà nước nắm độc quyền quản lý nền kinh tế quốc dân. Còn chính sách kinh tế mới thực chất là chuyển nền kinh tế do nhà nước độc quyền, sang nền kinh tế nhiều thành phần do nhà nước kiểm soát, khôi phục lại nền kinh tế hàng hóa.
Þ Thực chất là chuyển nền kinh tế do nhà nước độc quyền sang nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần do nhà nước kiểm soát.
* Hoạt động 3: Cả lớp
- GV yêu cầu HS theo dõi bảng thống ke một số ngành kinh tế của nước Nga (1921 - 1923) cho nhận xét.
- HS theo dõi bảng thống kê và phát biểu nhận xét của mình.
* Tác dụng - ý nghĩa
-	GV nhận xét bổ sung: Từ 1921 - 1923 sản lượng nhiều ngành kinh tế ở Nga tăng nhanh, chứng tỏ chính sách kinh tế mới có tác dụng thúc đẩy kinh tế quốc dân chuyển biến rõ rệt, giúp Liên Xô khôi phục được kinh tế.
- HS phát biểu.
+ Chính sách kinh tế mới là sự chuyển đổi kịp thời, đầy sáng tạo của Lê-nin và Đảng Bôn-sê-vích.
- Thúc đẩy kinh tế quốc dân chuyển biến rõ rệt, giúp nhân dân Xô viết vượt qua khó khăn, hoàn thành khôi phục kinh tế.
- Là bài học đối với công cuộc xây dựng của một số nước xã hội chủ nghĩa.
+ Phù hợp với hoàn cảnh đất nước và nguyện vọng của nhân dân.
+ Mang ý nghĩa quốc tế sâu sắc đối với công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở một số nước trên thế giới.
* Hoạt động 1: Cả lớp, cá nhân
2. Liên bang Xô viết thành lập
- GV yêu cầu HS theo dõi sự thành, mở rộng Liên bang Xô viết.
- HS theo dõi SGK tự tóm tắt vào vở.
- GV hỏi: Tại sao thành lập Liên bang?
Việc thành lập liên bang có ý nghĩa gì?
+ HS theo dõi SGK suy nghĩ và trả lời.
- Tháng 12/1922 Đại hội Xô viết toàn Nga đã tuyên bố thành lập Liên Bang cộng hòa xã hội chủ nghĩa Xô viết (Liên Xô)
- Gồm 4 nước cộng hòa, đến năm 1940 có thêm 11 nước.
+ Công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước đòi hỏi các dân tộc trên lãnh thổ Xô viết phải liên minh chặt chẽ với nhau, nhằm tăng cường sức mạnh mọi mặt.
- GV mở rộng: Mặc dù có sự phát triển chênh lệch về nhiều mặt giữa các nước cộng hòa, nhưng tư tưởng chỉ đạo trong việc thành lập Liên bang là: bình đẳng về mọi mặt, quyền dân tộc tự quyết, thủ tiêu bất bình đẳng dân tộc và xây dựng cộng đồng anh em, giữa các dân tộc. Tư tưởng chỉ đạo đó đã chỉ ra con đường giải quyết đúng đắn về dân tộc trên đất nước Xô viết.
- GV dẫn dắt: Sau công cuộc khôi phục kinh tế (1921 - 1925) nhân dân Liên Xô bắt tay vào công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội (1925 - 1941)
* Hoạt động 1: Nhóm
-	GV dẫn dắt: ở Liên Xô nhiệm vụ mở đầu cho công cuộc xây dựng CNXH là thực hiện công nghiệp hóa XHCN.
II. Công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô (1925 - 1941)
11. Những kế hoạch 5 năm đầu tiên và thành tựu
-	GV yêu cầu hai bàn kế tiếp nhau ghép thành 1 nhóm: Mỗi nhóm có nhiệm vụ theo dõi SGK, thảo luận về các nội dung:
- Công nghiệp hóa xã hội chủ nghĩa là gì?
- Tại sao Liên Xô phải thực hiện công nghiệp hóa?
- Mục đích của công nghiệp hóa xã hội chủ nghĩa ở Liên Xô
- Biện pháp thực hiện
- Kết quả đạt được.
- GV gọi đại diện một số nhóm trình bày, các nhóm nhận xét bổ sung, sau đó GV kết luận, đồng thời giảng giải giúp HS hiểu sâu sắc các vấn đề .
+ Công nghiệp hóa xã hội chủ nghĩa: Công nghiệp hóa là quá trình xây dựng một nền sản xuất cơ khí hóa trong ngành kinh tế quốc dân, trước hết là trong ngành công nghiệp (biến nước nông nghiệp thành một nước công nghiệp có những ngành công nghiệp then chốt).
* Trong công nghiệp: thực hiện công nghiệp hóa xã hội chủ nghĩa.
	Công nghiệp hóa xã hội chủ nghĩa là quá trình công nghiệp hóa diễn ra dưới sự lãnh đạo của chính Đảng vô sản, nhằm cải tạo sản xuất, phát triển công nghiệp, xây dựng nền kinh tế quốc dân, nâng cao đời sống nhân dân.
+ Sau công cuộc khôi phục kinh tế, Liên Xô vẫn là một nước nông nghiệp lạc hậu. Nông nghiệp chiếm 2/3 tổng thu nhập quốc dân, nằm trong vòng vây thù địch và sự cấm vận của các nước tư bản. Nhân dân Liên Xô phải xây dựng được một nền kinh tế độc lập, tự chủ, không phụ thuộc vào nước ngoài. Do vậy công nghiệp hóa là nhiệm vụ mở đầu cho công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội.
- Sau công cuộc khôi phục kinh tế Liên Xô vẫn là một nước nông nghiệp lạc hậu.