Giáo án Lý 7 tuần 16: Phản xạ âm – tiếng vang

Tuần 16 Ngày soạn: 16/11/2011
 Tiết 16 
PHẢN XẠ ÂM – TIẾNG VANG
I. Mục tiêu 
 1. Kiến thức :
 - Mô tả và giải thích được một số hiện tượng liên quan đến tiếng vang .
 - Nhận biết được một số vật phản xạ âm tốt và vật phản xạ âm kém .
 - Kể tên một số ứng dụng của phản xạ âm .
 2. Kỹ năng :
 - Rèn khả năng tư duy từ các hiện tượng thực tế , từ các thí nghiệm . 
 3. Thái độ : Nghiêm túc trong học tập . Có ý thức vận dụng kiến thức vào thực tế .
II. Chuẩn bị của thầy và trò 
 1 giá đỡ, 1 tấm gương, 1 nguồn phát âm,1 bình nước .
III. Tổ chức lớp 
1.Kiểm tra sĩ số 
 2 . Các hình thức tổ chức dạy học : HS hoạt đông nhóm , cá nhân .
IV. Tổ chức hoạt đông dạy và học 
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung kiến thức
HĐ1: Kiểm tra bài cũ 
HS1: Môi trường nào truyền được âm ? Môi trường nào truyền âm tốt ? Lấy một ví dụ minh hoạ ? Làm bài 13.1 . 
HS2: Làm bài 13.2, 13.3 (SBT) . 
2 HS lên bảng làm bài , HS dưới lớp theo dõi và nhận xét .
HĐ2 : Nghiên cứu âm phản xạ và hiện tượng tiếng vang .
GV: Yêu cầu HS nghiên cứu SGK .
GV? Em đã nghe thấy tiếng vọng lại lời nói của mình ở đâu ?
HS : Nghiên cứu SGK trả lời câu hỏi của GV.
GV? Trong nhà của mình em có nghe rõ tiếng vang không ?
HS: Không 
GV? Nghe được tiếng vang khi nào ?
HS : Trả lời . 
GV: Thông báo âm phản xạ .
GV? Âm phản xạ và tiếng vang có gì giống và khác nhau?
HS: 
+ Giống nhau: Đều là âm phản xạ .
+ Khác nhau : Tiếng vang là âm phản xạ nghe được chậm hơn âm truyền trực tiếp đến tai một khoảng thời gian ít nhất là 1/15 giây.
GV: Yêu cầu HS trả lời C1.
HS: Trả lời C1 và thảo luận để thống nhất câu trả lời .
GV: Cho HS thảo luận trả lời C2 ( tương tự như C1)
HS : Thảo luận toàn lớp trả lời C2 .
GV: Trong trường hợp này âm phản xạ đóng vai trò khuếch đại Nghe được âm to hơn .
GV: Yêu cầu HS tự trả lời C3. Sau đó tổ chức cho HS thảo luận về câu trả lời .
HS: Làm việc cá nhân trả lời C3. Sau đó thảo luận toàn lớp để thống nhất câu trả lời đúng .
GV: Lưu ý thời gian âm truyền từ tường đến tai người nói là t = : 2 
GV: Yêu cầu HS tìm từ thích hợp điền vào chỗ trống hoàn thành kết luận trang 40 SGK
HĐ3 : Nghiên cứu vật phản xạ âm tốt và vật phản xạ âm kém 
GV : Yêu cầu HS quan sát hình 14.2 và đọc phần II SGK .
GV: Thông báo kết quả thí nghiệm : 
 Tiến hành thí nghiệm với mặt phản xạ là tấm kính , tấm bìa .
 + Mặt gương âm nghe rõ hơn .
 + Tấm bìa âm nghe không rõ 
GV? Qua hình vẽ hãy cho biết đường truyền của âm , so sánh mức độ phản xạ âm của gương và tấm bìa ?
HS: Âm truyền đến vật chắn rồi phản xạ đến tai . Gương phản xạ âm tốt , bìa phản xạ âm kém .
GV? Vật như thế nào phản xạ âm tốt ? Vật như thế nào phản xạ âm kém ?
HS: Trả lời .
GV: Yêu cầu HS vận dụng để trả lời C4 .
HS : Thảo luận toàn lớp trả lời C4 .
HĐ4: Vận dụng – Củng cố 
GV: Yêu cầu HS lần lượt làm C5, C6, C7 , C8 .
GV? Nếu tiếng vang kéo dài thì tiếng nói và tiếng hát nghe có rõ không ?
HS: Tiếng vang kéo dài thì tiếng vang của âm trước lẫn với âm phát ra sau làm âm đến tai nghe không rõ .
GV: Trong các phòng hoà nhạc , phòng ghi âm muốn tránh hiện tượng âm bị lẫn do tiếng vang kéo dài thì phải làm như thế nào ?
HS: Làm tường sần sùi, treo rèm vải dày.
GV: Yêu cầu HS tự giải thích câu C5
GV: Yêu cầu HS trả lời C6 .
GV? Quian sát tranh hình 14.3 . Em thấy tay khum có tác dụng gì ?
GV: Hướng dẫn HS trả lời câu hỏi C7 
GV? Tính thời gian âm đi đến đáy biển như thế nào ?
HS : t = s = 0,5 s
GV: Tổ chức cho HS thảo luận trả lời C8. Yêu cầu HS giải thích tại sao lại chọn hiện tượng đó .
HĐ5 : Hướng dẫn học ở nhà 
GV : Hướng dẫn :
 - Học thuộc phần ghi nhớ.
 - Làm bài tập 14.1 đến 14.6 SBT
 - Chuẩn bị bài : Chống ô nhiễm tiếng ồn .
HS1: Âm truyền được trong chất rắn, lỏng, khí . Chất rắn truyền âm tốt nhất .
HS có thể lấy ví dụ như phần mở bài bài 13 .
HS2: 
13.2: Tiếng động chân người đi đã truyền qua đất trên bờ rồi qua nước đến tai cá nên cá bơi tránh ra chỗ khác .
13.3: Vì ánh sáng truyền trong không khí nhanh hơn âm thanh nhiều . Vận tốc của ánh sáng trong không khí là 300 000 000 m/s trong khi đó vận tốc của âm thanh trong không khí chỉ khoảng 340 m/s . Vì vậy thời gian để tiếng sét truyền đến tai ta dài hơn thời gian mà ánh chớp truyền đến mắt ta .
I. Âm phản xạ - Tiếng vang . 
* Nghe được tiếng vang khi âm dội lại đến tai chậm hơn âm truyền trực tiếp đến tai 1 khoảng thời gian ít nhất là 1/15 giây .
* Âm dội lại khi gặp một mặt chắn gọi là âm phản xạ .
C1: Nghe thấy tiếng vang ở giếng , phòng rộng. Có tiếng vang khi có âm phát ra vì ta phân biệt được âm phát ra trực tiếp và âm phản xạ .
C2:-Trong phòng kín , khoảng cách nhỏ, thời gian âm phát ra nghe được cách âm dội lại nhỏ hơn 1/15 giây nên âm phát ra trùng với âm phản xạ , làm âm nghe được to hơn 
 - Ngoài trời âm phát ra không gặp chướng ngại vật nên không phản xạ lại được , tai chỉ nghe âm phát ra . Do đó âm nghe được nhỏ hơn .
C3: 
a/ Trong cả 2 phòng đều có âm phản xạ .
b/ Khoảng cách ngắn nhất từ người nói đến bức tường là :
 S = v.t
Với v = 340 m/s và thời gian
 t = :2 = s
S = 340 . = 11,3 m
* Kết luận: Có tiếng vang khi ta nghe thấy âm phản xạ cách với âm phát ra một khoảng thời gian ít nhất là 1/15 giây
II. Vật phản xạ âm tốt và vật phản xạ âm kém 
 - Những vật cứng có bề mặt nhẵn thì phản xạ âm tốt( hấp thụ âm kém ).
 - Những vật mềm, xốp có bề mặt gồ ghề thì phản xạ âm kém .
C4: 
- Vật phản xạ âm tốt : Mặt gương , mặt đá hoa , tấm kim loại tường gạch .
- Vật phản xạ âm kém: Miếng xốp, áo len, ghế đệm mút, cao su xốp.
III. Vận dụng .
C5: Làm tường sần sùi, treo rèm nhung để hấp thụ âm tốt hơn nên giảm tiếng vang , âm nghe được rõ hơn .
C6: Mỗi khi khó nghe người ta làm như vậy để hướng âm phản xạ từ tay đến tai ta giúp ta nghe được âm to hơn .
C7: Độ sâu của biển là : 
 S = v.t 
Thời gian siêu âm truyền đến đáy biển là : t = s = 0,5 s
Vậy độ sâu của đáy biển là : 
S = 1500 m/s . 0,5s = 750 m 
C8: 
a/ Trồng cây xung quanh bệnh viện .
b/ Xác định độ sâu của biển .
c/ Làm tường phủ dạ , nhung .
IV. Rút kinh nghiệm
 Ký duyệt
 Ngày 21/11/2011
 Tô Minh Đầy