Giáo án Hóa học 8 - Bài 30: Silic. Công nghiệp Silicat

Bài 30
Silic. Công nghiệp silicat
I. Mục tiêu
1.Kiến thức:
Học sinh biết được:
Silic là phi kim hoạt động yếu. Silic là chất bán dẫn.
Silic đioxit là chất có nhiều trong tự nhiên ở dạng đất sét trắng, cao lanh, thạch anh Silic đioxit là một oxit axit
Từ các vật liệu chính là đất sét, cát kết hợp với các vật liệu khác với kỹ thuật khác nhau, công nghiệp silicat sản xuất ra nhiều sản phẩm có ứng dụng như: đồ gốm, sứ, thủy tinh..
2.Kỹ năng
Đọc để thu thập thông tin về silic, silic đioxit và công nghiệp silicat
Biết sử dụng kiến thức thực tế để xây dựng kiến thức
Kỹ năng thu thập thông tin trong thực tế
3.Thái độ
Ý thức bảo vệ môi trương
Tạo hứng thú với môn hóa học
II. Chuẩn bị:
Vật mẫu: đồ gốm sứ, thủy tinh, xi măng, đất sét, cát trắng.
Sơ đồ lò quay sản xuất clanke
ứng dung tin học vào bài giảng
III. Các hoạt động
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Nội dung
*Hoạt động 1: Tìm hiểu về Silic
-GV yêu cầu HS nêu KHHH, NTK của silic
GV thông báo:
+ Silic là nguyên tố thứ 2 sau oxi chiếm 1/4 khối lượng vỏ trái đất
+ Trong tự nhiện tồn tại ở dạng đơn chát và hợp chất như cát trắng, đất sét (cao lanh)
-GV yêu cầu học sinh doc thông tin SGK. I.2. Sau đó đặt câu hỏi nguyên tố silic chiếm bao nhiêu % khối lượng các nguyên tố trong vỏ trái đất
* Hoạt động 2: Silic đioxit
 Hoạt động nhóm:
Silic thuộc hợp chất nào? Vì sao
Tính chất hóa học của Silic? Viết PTHH minh họa? 
HS là bài theo nhóm
GV nhận xét và tổng kết
*Hoạt động 3: Sơ lược về công nghiệp silicat
GV: cho HS đọc SGK, trả lời câu hỏi:
Công nghiệp Silicat gầm những ngành nào?
Các em hãy nêu vài sản phẩm đồ gốm đã thấy trong thực tế
Cho HS quan sát hình 3.19, xem tranh một số sản phẩm về gốm và những mẫu vật đã chuẩn bị
GV: Em hãy cho biết vài nguyên liệu để sản xuất gốm?
Giải thích Fenpat là gì cho HS
Fenpat là những khoáng vật có các thành phần gồm các oxit của Si, nhôm, kali, natri, canxi...
GV: Cho HS nghiên cưu SGK
Sản xuất gốm gồm những giai đoạn nào?
Hãy kể tên những cơ sở sản xuất gốm sứ ở nước ta?
GV: Giới thiệu xi măng là nguyện liệu kết dính trong xây dựng. Thành phần chính của xi măng là canxi silicat và canxi aluminat.
GV: yêu cầu HS nêu nguyên liệu chính để sản xuất xi măng? 
GV: giải thích sơ đồ lò quay clanhke
GV: Nêu tên một vài cơ sở sản xuất xi măng mà em biết?
GV: Yêu cầu học sinh nghiên cứu SGK, từ đó nêu thành phần chính để sản xuất thủy tinh
GV: thuyết trình các công đoạn chính, tính chất của thủy tinh, các PTHH
GV: Nêu tên các cơ sở sản xuất thủy tinh mà em biết?
Hs trả lời và ghi 
KHHH: Si
NTK: 28 đvC
HS trả lời:
SiO2 là oxit axit tương ứng với (H2SiO3 )
Tính chất hóa học của Silic:
+ Tác dụng với kiềm tạo 
SiO2 + 2NaOH ® Na2SiO3 + H2O
+Tác dụng với oxit bazơ
SiO2 + CaO ® CaSiO3
HS: công nghiệp Silicat gồm sản xuất đồ gốm, thủy tinh, xi măng..
HS: Gạch ngói sành sứ..
HS: Đất sét, thạch anh, fenpat
HS: ( Đất sét + thạch anh + fetpat) + H2O nhào tạo thành khối dẻo
Tạo hình
Sấy khô
Nung ở nhiệt độ cao thích hợp
HS: Bát Tràng, công ti sứ ở Hải Dương, Đồng Nai, Sông Bé.
HS: Đất sét, đá vôi, cát
HS: Nghe và nhìn hình 3.20 trang 93 SGK
HS: cơ sở sản xuất xi măng ở Hải Dương, Thanh Hóa, Hải Phòng, Hà Tiên
HS: Cát thạch anh (cát trắng)
HS: chú ý lắng nghe và chép bài vào vở
HS: Các cơ sở sản xuất thủy tinh ở Hải Phòng, Hà Nội, Bắc Ninh, Đà Nẵng, TP Hồ Chí Minh...
I. Silic
1. Trạng thái tự nhiên 
- Silic là nguyên tố thứ 2 sau oxi chiếm 1/4 khối lượng vỏ trái đất
- Trong tự nhiện tồn tại ở dạng đơn chát và hợp chất như cát trắng, đất sét (cao lanh)
2. Tính chất 
- Silic là chất xám, khó nóng chảy.
- Có vẻ sáng của kim loại
- Dẫn điện kém
- Tinh thể silic tinh khiết là chất bán dẫn
- Là kim loại hoạt động yếu hơn cacbon, clo
- Tác dụng với oxi ở nhiệt độ cao
 Si (r) + O2 (k) ® SiO2 (r )
- Silic dùng làm chất bán dẫn trong kỹ thuật điện tử, chế tạo pin mặt trời
II: Silic đioxit
 - Là oxit axit.
- Tác dụng với dd kiềm (ở nhiệt độ cao)
 SiO2 + 2NaOH ® Na2SiO3 + H2O
 (r ) (dd) Natri silicat 
- Tác dụng với oxit bazơ
 SiO2 + CaO ® CaSiO3
 (r ) (r ) (r )
- Không tác dụng với nước
III: Sơ lược về công nghiệp silicat
1.Sàn xuất đồ gốm, sứ
Đồ gốm gồm: gạch ngói, gạch chịu lửa và sành sứ.
a.Nguyên liệu chính: đất sét, thạch anh, fenpat.
b.Các công đoạn chính:
Đất sét, thạch anh, fenpat
Nhào với nước
Khối dẻo
Sấy khô tạo hình
Các đồ vật
Đồ gốm
Nung nóng với nhiệt độ caothích hợp
2.Sản xuất xi măng:
Xi măng là nguyên liệu kết dính trong xây dựng. Thành phần chính của xi măng là canxi silicat và canxi aluminat.
a.Nguyên liệu chính: Đất sét, đá vôi, cát....
b.Các công đoạn chính:
Đất sét, đá vôi
Bùn 
Clanhke rắn
Để nguội, rồi nghiền cùng với chất phục gia
Nung ở nhiệt độ 1400oC -1500oC
Nghiền nhỏ, trộn với cát và nước
Xi măng
c.Cơ sở sản xuất xi măng ở nước ta
Cơ sở sản xuất xi măng ở Hải Dương, Thanh Hóa, Hải Phòng, Hà Nam, Nghệ An, Hà Tiên...
3.Sản xuất thủy tinh
Thủy tinh gầm hỗn hợp của natri silicat (Na2SiO3) và canxi silicat (CaSiO3)
a.Nguyên liệu chính:
Cát thạch anh (cát trắng), đá vôi và sô đa (Na2CO3)
b.Các công đoạn chính:
Hỗn hợp: SiO2 , CaCO3 , Na2CO3
Thủy tinh nhão
Thủy tinh dẻo
Các đồ vật
Nấu chảy ở 9000C
Làm nguội từ từ
Ép, thổi
Các PTHH:
CaCO3(r) ® CaO(r) + CO2(k)
SiO2(r) + CaO(r) ® CaSiO3(r)
Na2CO3(r) + SiO2(r) ® Na2SiO3(r) + CO2(k)
c.Các cơ sở sản xuất chính:
Các nhà máy sản xuất thủy tinh ở Hải Phòng, Hà Nội, Bắc Ninh, Đà Nẵng, TP Hồ Chí Minh...
IV.Cũng cố:
1. Nhắc lại nội dung chính của bài
2. Đọc phần em có biết